WIPO’nun IP İstatistik Veri Merkezi tarafından Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri 2023 raporu kısa süre önce yayınlandı. WIPO’nun IP Kaynakları menüsünden de erişilebilir olan çevrimiçi rapor, dünya genelindeki fikri mülkiyet faaliyetlerini an kapsamlı biçimde analiz eden bir rapor olması sebebiyle önem taşıyor.
Ulusal ve bölgesel fikri mülkiyet ofislerinin 2022 yılındaki başvuru, tescil ve yürürlükte olan haklara ilişkin istatistiklerine dayanarak hazırlanan raporda, patentleri, faydalı modelleri, ticari markaları, endüstriyel tasarımları, mikroorganizmaları, bitki çeşitliliğinin korunmasına dair verileri ve coğrafi işaretleri içeren geniş bir yelpazede veriler ve istatistikler, tablolar ve grafiklerle açıklanmaktadır. Rapor aynı zamanda yaratıcı ekonomideki faaliyetlerin bir resmini vermek için anket verilerinden ve sektör kaynaklarından da yararlanıyor.
205 sayfa olarak yayınlanan raporda en dikkat çekici verileri aktarmak ve raporun Türkiye açısından kısa bir yansımasını sunmak isterim.
Anahtar Sayılar "Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri 2023" raporu, 2022 yılında patentler, faydalı modeller, ticari markalar, endüstriyel tasarımlar ve bitki türleri olmak üzere beş ana alanda faaliyet gösteren ilk üç ülkeyi kapsamlı bir şekilde analiz ederek, küresel fikri mülkiyet faaliyetlerine genel bir bakış sunmaktadır.
Tüm kategorilerde liderliği elinde bulunduran Çin, özellikle patent başvurularında global toplamın %46.8'ini oluşturarak, bir önceki yıla göre dikkate değer bir büyüme göstermiştir. Rapora göre, faydalı model başvurularında da %98 gibi ezici bir üstünlükle Çin önde gelmekte, ardından büyüme hızlarında düşüş yaşayan Almanya ve Rusya yer almaktadır.
Rapor, marka başvuru faaliyetlerini detaylandırırken, verilerin sınıf sayılarına göre hesaplanmasını vurgulayan, WIPO'nun 2004 yılından beri kullandığı bir yönteme işaret eder. Çin, marka başvurularında da ilk sırayı alırken, büyüme hızındaki düşüşe rağmen dünya genelindeki başvuruların %48.3'ünü temsil etmektedir; ABD ve büyüme hızı artan Hindistan sırasıyla takip etmektedir. Endüstriyel tasarımlar kategorisinde, %27.6'lık büyüme oranıyla dikkat çeken Türkiye, Çin ve EUIPO'nun ardından ilk üç sırada yer almaktadır. Bitki çeşitleri koruması bölümünde, global başvuruların %47.8'ine sahip olarak ve büyüme hızını %16.4 artıran Çin öne çıkmakta, büyüme hızında %316.1 gibi dikkat çekici bir artış gösteren Birleşik Krallık'ın gelecekte farmasötik Ar-Ge çalışmalarında yeni bitki türlerinin öneminin artacağına işaret edilmektedir.
Patentler
Dünya genelinde patent başvuruları, 162 patent ofisinden alınan verilere göre, önceki yıla göre artış eğilimini sürdürmektedir. Asya %82.7 ile en yüksek yüzdeye sahip bölge olurken, Avrupa %54.7 ve Kuzey Amerika %40.6 ile takip etmektedir. İlk 20 patent ofisi arasında Çin, ABD ve Japonya gibi ülkeler öne çıkarken, toplam başvuru sayıları ve patent verme oranlarındaki artış dikkat çekicidir. Özellikle 2022’de Asya'daki ofisler, dünya çapında yapılan patent başvurularının yaklaşık %68'ini alırken, ABD'li başvuru sahipleri yurtdışında çeyrek milyondan fazla patent başvurusu yapmıştır. Güney Kore ise GSYİH ve nüfus başına en fazla patent başvurusu yapılan ülke olarak öne çıkmaktadır.
Patent başvuruları ve teknolojik inovasyon alanında düşük ve orta gelirli ülkeler arasında Türkiye, Vietnam ve İran gibi ülkeler başı çekerken, teknoloji alanlarında bilgisayar teknolojileri en çok başvuru yapılan alan olmuştur. Çin, patent verme oranında %14.7 artışla üst üste üçüncü kez çift haneli büyüme kaydederken, dünyada yürürlükte olan en fazla patent yine Çin'de bulunmaktadır. Ayrıca, kadın buluşçuların oranı 2022'de PCT başvurularında %17.1'i geçmemiş, enerjiyle ilgili patent başvuruları ise 2018'den sonra yükselişe geçerek 2021'de enerji alanındaki en yüksek seviyeye ulaşmıştır.
Ticari Markalar2022 yılında dünya çapında yaklaşık 11,8 milyon ticari marka başvurusu yapıldı, bu bir önceki yıla göre %15,7'lik bir düşüş anlamına gelmekte. Bu düşüş, sınıf sayısı bazında da %14,5 olarak kaydedildi. En çok ticari marka başvurusu yapılan ofisler arasında Çin 7,5 milyon sınıf sayısı ile ilk sırada yer alırken, onu 767,375 ile ABD izledi. İlk 20 ofis arasında 11'i yüksek gelirli, 6'sı üst-orta gelirli (Brezilya, Çin, Endonezya, Meksika, Rusya ve Türkiye) ve 3'ü alt-orta gelirli (Hindistan, İran ve Vietnam) ülkelerden oldu. Çoğu ofiste, başvuruların büyük çoğunluğu yerleşikler tarafından yapılırken, EUIPO ve diğer bazı ülkelerde yerleşik olmayanların başvuruları önemli bir oranı oluşturdu.
2022'de dünya genelinde yaklaşık 9,3 milyon ticari marka tescili gerçekleştirildi, bu bir önceki yıla göre 1,7 milyonluk bir azalmayı ifade ediyor. Tescil sayısındaki düşüşe en çok katkıda bulunan ülkeler arasında Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İran İslam Cumhuriyeti ve ABD yer aldı. Aktif marka tescilleri sayısı %9,4 artış gösterdi. En yüksek başvuru sınıf sayısına sahip ülkeler arasında Almanya yurt dışında en fazla başvuru yapan ülke olurken, Türkiye 1 milyon insan başına düşen 5,234 başvuru sınıf sayısı ile dikkat çekti. Türkiye'den yapılan başvuruların büyük bir kısmı yerel, ancak yurt dışında koruma arayanların oranı düşük kaldı, bu da yüksek maliyetler ve farkındalık eksikliğine işaret ediyor.
Tasarımlar
2022 yılında, tasarım başvuruları ilk kez %2.1 oranında bir düşüş yaşayarak azalmıştır. Çin 798,112, EUIPO 109,132 ve Türkiye 84,111 tasarım sayısı ile sıralamada ilk üç sırayı almıştır. Sadece altı ofis bir önceki yıla göre artış göstermiş, bunlardan Türkiye (%27,6), Fas (%11,3) ve İtalya (%10,9) çift haneli büyüme hızına ulaşmıştır. Dünya çapında en çok başvuru yapılan dört endüstri; mobilya ve ev eşyaları (%17,2), tekstil ve aksesuar (%15,6), alet ve makineler (%12,4) ile elektrik ve aydınlatma (%9,1) olmuştur ve bu dört sektör toplam başvuruların %54,3'ünü oluşturmuştur.
2022'de dünya çapında tescil edilen tasarım sayısı bir önceki yıla göre %2,6 düşüşle 1,3 milyon olurken, aktif tasarım tescili sayısı yaklaşık 5,8 milyon olarak kaydedilmiştir. Tescil oranlarında EUIPO %97 ile en yüksek başarıyı göstermiş, İngiltere (%94,8), Çin (%90,6), Türkiye (%89) ve Kore (%85,7) izlemiştir. Buna karşın, Tayland (%31,5), Meksika (%24,4) ve ABD (%18,1) gibi ülkelerde işleme alınan başvuruların büyük bir kısmı geri çekilmiş veya iptal edilmiştir.
Makalenin, daha geniş verileri ve grafikleri içeren tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz:
Comments